Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de etkili olan küresel ısınma ve iklim değişikliği aşırı hava olaylarında artışa yol açtı. Türkiye’de İç Anadolu ve Karadeniz’de günlerdir süren olağanüstü hava olayları sel, heyelan ve su baskınlarına yol açarken Avrupa Çevre Ajansı (EEA) yayımladığı son raporunda bu hava olaylarının önlem alınmaz ise artarak devam edeceği uyarısı yaptı. EEA, geçen 40 yıl içinde seller, fırtınalar, sıcak ve soğuk dalgaları, orman yangınları ve heyelan gibi aşırı hava koşulları nedeniyle 195 bin kişinin öldüğünü duyurdu.
32 yılın rekoru
Günlerdir etkili olan sağanak yağışlar sonrası uzmanlar, küresel iklim değişliğinin Türkiye’de de etkili olduğunu vurguladı. Küresel ısınmanın yağış rejimini değiştirdiğini, can ve mal kayıplarıyla sonuçlanan sel ve heyelanı beraberinde getirdiğini belirten uzmanlar, olası ani ve lokal yağışların yanı sıra meteorolojik uyarıların dikkate alınmasını önerdi. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün dün yayımladığı Mayıs 2023 raporuna göre, son yıllarda kuraklık sinyalleri veren Türkiye’de mayıs ayında yağışlarda rekor düzeye ulaştı. Güneydoğu haricindeki 6 bölgede, 1991-2020 normali ve geçen yıla göre en yüksek yağış seviyelerine ulaşıldı. Mayısta Türkiye genelinde metrekareye ortalama 66.8 kilogram yağış düştü. Yağışlar normaline göre yüzde 27, geçen yıl mayıs ayına göre yüzde 51 artış gösterdi. İl geneli yağışlarda en fazla yağış 150,8 kilogram ile Uşak’ta yaşanırken, en az yağış alan il ise 14.5 kilogram ile Mardin oldu.
Dört kent, dikkat
AFAD, Artvin, Giresun, Rize ve Trabzon için yağış uyarısı yapan AFAD açıklamasında “Perşembe (bugün) akşam saatlerine kadar beklenen gök gürültülü sağanak yağışların Gümüşhane çevrelerinde yerel kuvvetli metrekareye 21-50 kilogram, Giresun ve Trabzon çevrelerinde kuvvetli yer yer çok kuvvetli metrekareye 40-75 kilogram Rize ve Artvin çevrelerinde yer yer şiddetli metrekareye 51-100 kilogram olacağı tahmin ediliyor. Ani sel, su baskını, yıldırım, yerel dolu, ani kuvvetli rüzgâr, kısa süreli fırtına, heyelan gibi olumsuzluklara karşı tedbirli olunmalıdır” dendi.
‘Biriken yağış gelecek’
Karadeniz Teknik Üniversitesi Heyelan Uygulama ve Araştırma Merkezi üyesi Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Hakan Ersoy, Türkiye’nin ortalamasının 600-700 mm olduğunu, 1 ayda yağacak yağışın 1 günde yüzeye düştüğünü söyledi. Doğu Karadeniz’de kurak geçen sonbahar ve kışın ardından beklenen yağışların geleceğini söyleyen Ersoy, “Bölgemizde yağış, yağması gereken ayda yağmadı. Kışı, sonbaharı yağışsız geçirdik. Biriken yağışlar, gelecek. Önümüzdeki 2 aylık süreç taşkın ve heyelan riski olduğu dönem” uyarısı yaptı.
Ankara’da mahallede heyelan
Uzmanların uyarı sürerken Ankara’nın da aralarında bulunduğu kentlerde sağanak etkisini sürdürüyor. Ankara, Keçiören, Sancaktepe Mahallesi’nde sağanak sonrası boş bir arazide heyelan meydana geldi. Gölbaşı’nda da taşan dere de trafiği durma noktasına getirdi.
Kırıkkale, Sulakyurt’un Danacı köyünde ise sel felaketi yaşandı, sağanak sonrası dere taştı, köy giriş yolu çöktü. Çiftçilerin üzüm bağları ve birçok tarım arazisi zarar gördü. Konurhacıobası köyünde ise sel sularında 20 küçükbaş öldü.
Tarlalar göle döndü
Kastamonu, Taşköprü’de yağış sonrasında Duruca, Donalar, Avşar köylerinde yollar kapandı, tarlalar göle döndü.
Isparta’nın Sütçüler ilçesine bağlı Aşağıyaylabel köyünde üzerlerine yıldırım düşen 19 küçükbaştan 16’sı öldü.
Erzincan, İliç ile Konya’nın Kulu ilçelerinde şiddetli yağmur su taşkınlarına neden oldu.