Şahin Bayar / Yavuz Özden – Depremlerde enkaza dönen Hatay’da Toptan Ayakkabı İmalatçılar Çarşısı’nda servet değerinde ürünler ve makineler ise yıkıntılar altında kaldı. Antakya Otogarı’nda kentten ayrılanlara, “Burada ne iş yapıyordunuz?” diye sorduğumuzda “Kunduracılık” diyenlerin sayısı hayli fazlaydı. “İş yerinizde hasar var mı?” sorusuna hepsinin yanıtı aynıydı: “Yıkıldı.” Az bile anlatmışlar, tamamen yok olan Eski Tabakhane ya da Toptan Ayakkabı İmalatçılar halini… Asi Nehri boyunca uzanan her enkazın başında 3-4 kişi elleriyle “bir şey kurtarmaya” çalışıyorlardı. Kimi enkazın altına sıkışmış balyalar halindeki derileri kimi ayakkabı tabanlarını kimi kalıpları kimi de milyonluk makinalarını. Kısaca her enkazın altında bir servet yatıyor.
Reyhanlı’da üretim
Antakya Ayakkabıcılar Odası Başkanı Doğan Aydın’ın verdiği bilgilere göre, çarşıda kayıtlı-kayıtsız 440’ın üzerinde firma, 56 deri işleme fabrikası, 4 kimya fabrikası, 6 da taban fabrikası vardı. Aydın, “Bunların hepsi enkaz halinde. İçerisindeki makineler tamamen pert oldu” diyor. Ayakkabı sektörünün Hatay için önemli olduğunu anlatan Aydın, “16-17 bin kişiye istihdam sağlıyordu. Hatay ekonomisinin lokomotifiydi. Üretilen ayakkabılar hem yurt içinde satılıyordu hem de bunların Avrupa ve Orta Doğu’ya ihracatı yapılıyordu. Türkiye’deki erkek ayakkabısının yüzde 37’si Hatay’da üretiliyor. Bu ciddi bir rakam” depremin verdiği hasarı bir kez daha gözler önüne seriyor. “Rakamlara sığdırılamayacak büyüklükte” zararları olduğunu söyleyen Aydın, “Ayakkabıcılık sektörüne öncelik tanındı, hemen enkaz kaldırma çalışmalarına başlandı. Reyhanlı Sanayi Sitesi’nde 60 bin metrekare kapalı iş alanı bize tahsis edildi. Bu alan 150 dükkâna tekabül ediyor. Ayakkabı sektörü geçici bir süre için devletin öncülüğünde Reyhanlı’ya taşınacak” dedi. Ramazan Bayramı’ndan sonra küçük de olsa Reyhanlı’da üretimi hayata geçirme hedefleri olduğu belirten Aydın, “Üretim başladığında hem sektör ustaları hem de çalışanlar bu kenti terk etmeyecek” görüşünde. Reyhanlı’da 2 yıl kalacaklarını anlatan Aydın, şunları söyledi: “Federasyonumuz, ve İhracatçılar başkanı yanımızda.Hibe olarak buralardan makine ekipmanı sözünü aldık. Devletin de sözünü aldık. Reyhanlı’daki çalışır fabrikalarımızın 1 yıl kirasını devlet ödeyecek.”
Servet değerinde ürünler ve makineler de enkaz altında kaldı.
‘Zarar yaklaşık 1 milyon euro’
Antakya Ticaret ve Sanayi Odası’na bağlı 13. Grup Ayakkabılar Komite Başkanı Zafer Türkoğlu, depremde imalat yerleri ve 2 mağazasının yıkıldığını belirterek, şunları söyledi: “Şu anda her taraf enkaz halinde. Tamamen yıkıldı, makine hasarımız var, mal hasarımız var. Bir kısmı da ilk günde yağmalanmış. Devlet bizim hasarımız karşılayacak gibi duruyor. Mal beyanı istediler. Oradan da tekrar işe başlamamız için ne gerektiğini sordular. 1 milyon euro’ya yakın makine zararım var. Genelde zincir mağazalar ile yurt dışına satıyorduk. Yüzde 60’ını-70’ini Gedikpaşa’ya satıyoruz. 100 çalışanımız vardı. Vasıflı bir usta 15-20 yılda yetişiyor. Giden işçileri geri getirmekte zorlanacağız.”