Küresel piyasalar yaşanan iniş ve çıkışlı hareketler hemen hemen bütün ülkeleri yakından ilgilendiriyor. Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol CNN Türk yayınında yaptığı açıklamalarda enerji krizindeki 3 MİT’ten bahsetti. Peki nedir bu 3 MİT? İşte detaylar…
Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol küresel piyasalarda yaşanan enerji kriziyle ilgili şu ifadeleri kullandı: “70’lı yıllarda petrol krizi vardı bu son derece daha büyük bir kriz. O zaman sadece petrol krizi vardı. Şimdi petrol, doğal gaz elektrik. Avrupa çok ciddi etkilenecek. Avrupa’da kışın zorlu geçeceğini düşünüyorum. 24 Şubat’ta işgal olduktan sonra 1 Mart’ta 10 maddelik eylem planı önerdik. Bu kış çok zor geçecek dedik. Kış aylarında evlerdeki ısıyı bir iki derece aşağı düşmemiz gerekebilir.
Şu anda birçok ülkede Avrupa’da kış itibarıyla düzenlenen kararnamelerle binalarda ısıyı iki derece aşağı çekildi. Birçok ülkede Avrupa’da toplu taşıma ücretlerinde indirime gidildi. Bunların hepsinin amacı kışı mümkün olan en az hasarla atlatmaktır. Bu kolay kolay mümkün olacak bir şey değildir. Avrupa enerji olarak zor bir kıştan geçecek.
ENERJİ PİYASASINDAKİ BELİRSİZLİKLERİN KÜRESEL EKONOMİYE ETKİSİ NE OLUR? YÜKSEK ENFLASYON VE KÜRESEL RESESYON RİSKİNİ YÜKSEK GÖRÜYOR MUSUNUZ?
Bütün dünyada petrol, doğal gaz fiyatları artıyor bu enflasyonu körüklüyor. Büyümeyi büyük bir oranda yavaşlatıyor. Avrupa’da resesyon riski büyük. Burada en fazla darbeyi yiyenler gelişmekte olan ülkelerdir. Asya, Afrika’daki ülkelerdir. Enerji ithal ediyorlar, bu ülkeler önemli sorunlarla karşı karşıya.
FİNANCİAL TİMES’TAKİ MAKALENİZDE KÜRESEL ENERJİ KRİZİNDE ‘3 MİT’TEN SÖZ EDİYORSUNUZ. BU ‘3 MİT’ NEDİR?
Bazı çevreler tarafından Rusya’nın krizden karlı çıkacağı düşünülüyor bence bu doğru değil. Rusya 24 Şubat itibarıyla dünya enerji sisteminin en önemli köşe taşlarından birisiydi. Fakat Rusya bu yaptığı hareketten sonra başta en önemli müşterisi Avrupa’yı kaybetti. İkincisi başka ülke açısından da Rusya artık güvenilir olmayan bir enerji ihracatçısı anlamına geldi. Rusya’nın petrol ve doğal gaz üretiminde gerek duyduğu teknoloji giderek zayıflayacak. Rusya’nın önemli bir kaybeden olduğunu düşünüyorum.
İkincisi bu mevcut enerji krizinin temiz enerji teknolojilerinin çok önem verildiği için olduğu söyleniyor bu doğru değil. Daha fazla temiz enerji teknolojisi olsaydı. Doğal gaz ve petrole bağımlılık daha az olacaktı ve daha az etkilenecektir.
Üçüncüsü mevcut enerji krizinin temiz enerji teknolojilerini yavaşlatacağı söyleniyor. Bu da bence doğru değil, tam tersi Avrupa’da, ABD’de, Japonya, Çin, Hindistan’da bunu görüp petrol ve doğal gaz bağımlılığının zararlarını görüp temiz enerjilere ciddi para aktarılıyor. Ben temiz enerjide bir hızlanma olacağını ve pazar payının artacağını düşünüyorum. Bu üç konunun daha iyi anlaşılması gerektiği için Financial Times’ta bu makaleyi yazdım.
AB GAZ FİYATLARI İÇİN BİR ÜST SINIR BELİRLEYEBİLİR Mİ?
Hükümetler belli bir üst sınır getirip aradaki farkı kendi bütçelerinden karşılamayı düşünüyorlar. Bu doğru bir tutum olabilir. Bunlar uzun zamanlı değil sadece kış aylarını kapsayan bir dönem olacak. Vatandaşların çok fazla mağdur olmamasını sağlamak için fiyatlara üst sınır getirilme düşüncesi var bunun önümüzdeki haftalarda hayata geçirileceğini düşünüyorum.
KRİZDE VATANDAŞLARIN DAHA FAZLA ETKİLENMEMESİ İÇİN YAPMALARI GEREKEN NEDİR?
Enerjiyi daha tasarruflu kullanmamız lazım. Evlerimizi yalıtmak, ısı yalıtımını yapmak, temiz enerji teknolojilerini seçmek yapabileceğimiz bazı adımlar. Esas tedbirlerin hükümetler tarafından alınması lazım. Atılacak adımlar son derece önemli olacak.
TÜRKİYE’NİN ENERJİ İMKANLARINI ARTIRMAK İÇİN YENİ PROJE ÇALIŞMALARINI NASIL DEĞERLENDİRİRSİNİZ?
Türkiye enerjiye bağımlı bir ülke. Karadeniz’de bulduğumuz gaz güzel bir haber. Bu bizim sorunlarımızı çözeceğimiz bir haber değil. Bence Türkiye’nin geleceği temiz, yenilenebilir enerji teknolojilerinde, nükleer santralde. Aynı zamanda doğal gaz konusunda yapacağımız yerli üretimi artırarak ve ithal edeceğimiz ülkeleri çeşitlendirmek önemli olur diye düşünüyorum.
Her şeyden önce çok fazla potansiyelimiz olan yenilenebilir enerji teknolojilere ve elektrikli arabalara önem vermemiz gerekli diye düşünüyorum.
TÜRKİYE AKKUYU’DA NÜKLEER SANTRAL İNŞA EDİYOR. NÜKLEER ENERJİ KONUSUNDA FARKLI PARTNERLERLE YENİ PROJELER GEREKİYOR MU?
Bütün dünyada nükleer enerjiye geri dönüş var. Nükleer enerji, enerji güvenliliğini artırıyor. İkincisi çevre dostu bir enerji türü. Türkiye birbiri ardına adımlar atmalı. Hangi ülkelerle birlikte çalışacağız, hangi teknolojiyi seçeceğiz ve hangi maliyetlerde olacak? Bunu ince eleyip sık dokumamız lazım.
Ben nükleer enerjinin Türkiye enerji sisteminin önemli bir parçası olması gerektiğini düşünüyorum.”